Het gebouw aan de Linneausstraat en Mauritskade ligt net buiten de grenzen van de Dapperbuurt (andere zijde Linnaeusstraat). Hoewel de neoclassicistische bouwstijl (bekend van o.a. het Rijksmuseum en het Centraal Station) anders doet vermoeden, is het gebouw vrij recent en werd in 1926 officieel door koningin Wilhemina geopend. Het imposante gebouw huisvest zowel het KIT als het Tropenmuseum. Niet iedereen was te spreken over het ontwerp. De Commissie van Advies oordeelde dat het gebouw “alle eenheid miste; niet aan de eischen voldeed; een agglomeratie van verschillende bouwfragmenten was en niet in de omgeving paste“. Over smaak valt te twisten maar het gebouw is nu zeker niet meer weg te denken uit de omgeving.

KIT

KIT is de afkorting van Koninklijk Instituut voor de Tropen en is sinds 2014 de gangbare naam hoewel beide namen nog in gebruik zijn.  Op de website van het KIT valt te lezen dat het een Nederlands multidisciplinair kennisinstituut is voor internationale, economische en interculturele samenwerking, waarbij de ontwikkeling van praktisch toepasbare kennis vooropstaat. Het KIT werkt samen met overheden, het internationale bedrijfsleven en multilaterale organisaties zoals de VN, de EU en de Wereldbank.

Het KIT is actief in meer dan zestig landen, waarbij het accent ligt op kennisoverdracht, capaciteitsopbouw en het stimuleren van samenwerking. Onderdeel hiervan is de cursus tropengeneeskunde of de Zaken Cultuur training.

Het KIT is een organisatie zonder winstoogmerk. Inkomsten komen uit projectfinanciering door de Nederlandse overheid en internationale organisaties, en uit projecten voor de particuliere sector. Het instituut is statutair een vereniging met particuliere en institutionele leden. Het instituut beheert en verhuurt daarnaast het gebouwencomplex met vergaderzalen en het in 1976 gebouwde Tropenhotel dat destijds voor buitenlandse cursisten van het instituut werd gebouwd. Op 1 januari 2015 werd de naam gewijzigd in Amsterdam Tropen Hotel.

Het Tropenmuseum

Het Tropenmuseum is een Nederlands volkenkundig museum aan de Linnaeusstraat in Amsterdam. Het heeft een grote verzameling etnografische artefacten uit tropische en subtropische gebieden vooral uit de voormalige Nederlandse overzeese gebiedsdelen. Het maakte tot 2014 deel uit van het Koninklijk Instituut voor de Tropen, tegenwoordig is het museum onderdeel van het Nationaal Museum van Wereldculturen.

Geschiedenis KIT & Tropenmuseum

In 1864 werd het Koloniaal museum in Haarlem opgericht door Frederik Willem van Eeden (vader van de schrijver Frederik van Eeden, bekend van o.a. Van de koelen meren des doods). Frederik Willem van Eeden was destijds directeur van het Museum voor Kunstnijverheid in Haarlem. Het museum had ruimtegebrek en op initiatief van particulieren, overheden en bedrijven werd besloten het museum naar Amsterdam te verplaatsen. Tevens werd in 1910 de Vereeniging Koloniaal Instituut opgericht waar het museum voortaan deel van zou uitmaken. Aan de Linnaeusstraat en de Mauritskade zou het nieuwe gebouw herrijzen waarvoor de oude Oosterbegraafplaats een deel van zijn terrein moest opgeven.

Het duurde tot 1926 tot het gebouw af was en werd geopend door Koningin Wilhelmina. Het werd gefinancierd door bijdragen van onder meer de Bataafse Petroleum Maatschappij, de Overzeese Gas- en Elektriciteitsmaatschappij N.V. en het departement van Koloniën.

Het museum richtte zich geheel op de Nederlandse overzeese bezittingen. In 1945 werd de naam Koloniaal Instituut gewijzigd in het Indisch Instituut omdat Indonesië toen onafhankelijk werd. Deze naam heeft het niet lang gedragen omdat het in 1950 al werd hernoemd naar het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Dit paste beter bij de bredere doelstelling van het instituut dat vanaf 1952 onder de hoede van het ministerie van Buitenlandse Zaken zou vallen. Het werd een belangrijke wereldwijde speler op het gebied van ontwikkelingsprojecten.

Dreigende subsidiestop voor KIT & Tropenmuseum

Het KIT liet mensen kennismaken met verschillende culturen via het Tropenmuseum en het Tropentheater. Het theater werd onder de naam Soeterijn geopend in 1975 maar door het beëindigen van subsidie sloot het zijn deuren in 2013. In 2011 kreeg het KIT (via een gelekt stuk) te horen dat de subsidiekraan dichtgedraaid zou worden door de overheid. Het KIT zou daarmee bijna de helft (20 miljoen, waarvan ongeveer 10 voor het museum) aan jaarlijkse inkomsten zien wegvallen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken moest bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking en het KIT werd met ontwikkelingsgelden gesubsidieerd. Hiermee liep ook het voortbestaan van het Tropenmuseum gevaar.

Toch subsidie

In 2013 werd besloten dat er tot 2017 toch elk jaar 5,5 miljoen euro beschikbaar zou komen (naast nog eenmalig 15,3 miljoen). Als voorwaarde werd wel gesteld dat het Tropenmuseum zich direct moest losmaken van het KIT. Het museum moest fuseren met het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden en het Afrikamuseum in Berg en Dal onder de naam ‘Nationaal museum voor wereldculturen’.

Vanaf 2017 zou dit collectief dan structureel subsidie kunnen ontvangen van het ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. De collectie van het Tropenmuseum zou ook eigendom van de Staat worden.

De subsidie is niet op het niveau van wat het was waardoor er toch pijnlijke maatregelen moesten worden getroffen. Zo werd het Tropentheater gesloten en werd de bibliotheek ontoegankelijk voor het publiek. In 2016 stopt het KIT ook met de afdeling biomedical research dat onder meer onderzoek deed naar tuberculose.

Namen tijdlijn

1864 Koloniaal museum te Haarlem

1910 In Amsterdam wordt de Vereeniging Koloniaal Instituut opgericht. Het Koloniaal Museum sloot zich hierbij aan.

1926 Verhuizing van museum te Haarlem naar nieuw gebouw in Amsterdam: Het Koloniaal Instituut.

1945 Naam van Koloniaal instituut gewijzigd in het Indisch Instituut

1952 Koloniaal Instituut wordt omgedoopt tot Koninklijk Instituut voor de Tropen

2014 Koninklijk Instituut voor de Tropen wordt hernoemd naar KIT  (Tropenmuseum valt daar niet meer onder)